Akademide Değerler Eğitimi (Tezler ve Makaleler 1989-2017)

Türkiye’de akademinin gündemine yaklaşık 20 yıl önce giren bir kavram olarak değerler eğitimi son yıllarda hakkında en çok konuşulan ve üzerine en fazla çalışılan konulardan birisi haline geldi. Farklı akademik alanlarda değerler ve eğitimi ve ilgili konuları ele alan 423 tez, 957 makale bu süreçte incelendi. Farklı arka-planlardan binlerce akademisyen ve araştırmacının katkı verdiği bu çalışmaları bütüncül bir perspektif içinde okuyabilmek projenin akademik boyutunun temel motivasyonunu oluşturmaktadır.

Projenin başlangıcında değerler eğitimi üzerine yazılmış tebliğlerin (bildiri) de incelenmesi planlanmış olup 2004 yılından 2017 yılsonuna kadar özel olarak değerler eğitimi temalı olarak düzenlenen 10 kongreye ait bildiriler taranmıştır. Belirlenen kongrelerde sunulan tebliğler toplanmış ve oluşturulan form çerçevesinde incelenmeye başlamıştır. Tebliğler üzerine yapılan ilk incelemelerde tebliğ olarak sunulan metinlerin daha sonra makale olarak yayınlanmasına sık rastlanıldığı, tebliğlerin önemli kısmında bilimsel araştırma süreçleri ile elde edilmiş verilere dayalı sonuçlardan çok kişisel tecrübelerden çıkan düşüncelerin paylaşıldığı belirlenmiştir. Bu nedenler ve proje imkân ve süresini verimli kullanma ihtiyacını da dikkate alarak araştırma tez ve makaleler ile sınırlandırılmış, bildiriler çalışma kapsamı dışında bırakılmıştır. 

Değerler eğitimi alanında üretilen akademik birikimin araştırma konuları, yöntemleri, ulaşılan sonuç ve öneriler, çalışılmaya ihtiyaç duyulan konular yönünden analiz edilmesi bütüncül bir değer eğitimi politikası oluşturabilmek için önemli bir kaynak sunacaktır. “Türkiye’de Değerler Eğitimi Çalışmalarını İzleme Projesi”nin ilk ürünü olan Akademide Değerler Eğitimi Raporu değer eğitimi politikaları, araştırmaları ve uygulamalarının şekillenmesinde mevcut birikimin süzgeçten geçirilerek toplumsal ve bilimsel sağduyunun işaret ettiği hususların yakalanması adına bütüncül bir perspektif sunmaya adaydır. 

Akademide Değerler Eğitimi Çalışmalarını İzleme Raporu’nun amacı “başlangıcından 2017 yılı sonuna kadar Türkiye’de değerler eğitimi üzerine gerçekleştirilen akademik çalışmaları değer eğitimi teori ve süreçlerinin geliştirilmesine katkı verme potansiyeli açısından inceleyip zayıf ve güçlü yanlara ilişkin belirlemeler yapmaktır.” Çalışmaların nicelik ve nitelik yönünden incelemesini içeren raporda aşağıdaki araştırma sorularına cevap aranmıştır:

• Akademik değerler eğitimi yayın performansı dönem, kurum ve disiplinler açısından nasıl bir dağılım ve değişim göstermektedir?
• Akademik değerler eğitimi yayınlarında ele alınan konuların dağılımı nasıldır? Sık çalışılan veya ihmal edilen konular; değerler, eğitim-öğretim veya gelişime ilişkin kuram ve yaklaşımlar nelerdir?
• Bilimsel araştırmalarda kullanılan yöntemin çalışma sonucunda üretilen bilginin derinliğine ve işlevselliğine ilişkin fikir vermesi yönüyle değerler eğitimi çalışmalarında hangi tür araştırma yöntemleri, veri toplama araçları ve analiz yöntemleri ne sıklıkla tercih edilmiştir? 
• Akademik yayınlarda farklı değer eğitimi alanları (aile, okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, mesleki öğretim, yükseköğretim vb.) üzerine ne sıklıkla çalışma yapılmıştır, ihmal edilen değer eğitimi alanları bulunmakta mıdır? 
• Akademik değerler eğitimi yayınlarının probleme dayalı bilimsel araştırma tasarımı ve özgün değer açısından yeterliği nasıldır?

Araştırma raporunda tez ve makalelerin yayın performansı, yöntemsel ve içerik açısından tez ve makalelerin değerlendirilmesi, akademik yayınlardaki değerler eğitimi yaklaşımları ve modelleri, makalelerde yer alan sonuç ve önerilerin analizi ve bilimsel eksiklikler gibi başlıklarda derinlemesine inceleme ve analizler yer almaktadır.