Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Üzerinden Sağlık Davranış ve İletişimi

Değerler Eğitimi Merkezi Araştırma Projeleri kapsamında “İnanca Dayalı Tıp Uygulamaları Üzerinden Sağlık Davranış ve İletişimi” başlıklı özgün araştırma raporu yaklaşık iki yıllık bir emeğin ardından tamamlanmıştır.  

Sağlık kavramı uzun bir süre biyomedikal sınırlılıklar içinde tanımlanmasına karşın, günümüzde sağlığın özellikle bütüncül (toplumsal, kültürel, toplumsal, ekonomik ve siyasi vs.) bir yaklaşımla incelenmesine yönelik araştırmalar artmaktadır. Buradan hareketle araştırmada; sağlık psikolojisi, sosyolojisi ve sağlık iletişimi ile ilahiyat disiplini tabanından hareketle din /dini yaşam ile modern ve geleneksel sağlık anlayışlarının nasıl etkileşim içinde olduğu; kişilerin sağlık anlayışının incelenmesi, bunun geleneksel ve modern tıp bazında doktor hasta ilişkisi, sağlık-inanç etkileşimi, sağlık-din ilişkisinin medyadaki birlikteliği ve bunun kişilere yansımaları alt başlıklarında ele alınmıştır. 

Sağlık çalışanları (aile hekimi, kadın doğum, dahiliye, onkoloji, psikiyatri alanlarından hekimlerle, hemşireler, eczacılar ve diş hekimleri), geleneksel tıp uygulayıcıları (hacamat, akupunktur, hipnoterapi, fitoterapi, Getat merkez yöneticileri ve aktarlar), akademisyenler (İslam Hukuku, Hadis, Din Psikolojisi, Din Sosyolojisi, sosyoloji ve Sosyal Hizmetler)  ve hasta-hasta yakınlarından (ortepedik, kardiyolojik, dermatolojik, dahiliye ve genel cerrahi tedavisi görmüş ya da görmekte olan)  oluşturulan dört ana grup üzerinden nitel bir araştırma yürütülmüştür.

 Araştırma içerisinde;

• Geleneksel Tıp ve Modern Tıbbın Neliği, Tarihsel ve Toplumsal Süreci

• Sağlık-İnanç İlişkisi, Plasebo Etkisi, Modern ve Geleneksel Tıbbın İnanç ve Dini İnanca Yaklaşma Tarzları 

• Geleneksel Tıp - Nebevi Tıp İlişkisi, İlahiyat ve Sağlık Akademisyenlerinin Nebevi Tıbbı Anlamlandırma Biçimleri, Hasta Ve Yakınlarının Bu Konuya Bakış Açıları

• Sağlık İletişiminde Doktor ve Hasta İlişkisi- Bunun Geleneksel ve Modern Tıp içinde Değerlendirilmesi

• Sağlık ve Din İlişkisinin Medyada Yer Alan Sağlık ve Din Adamları Çerçevesinde İncelenmesi

• Bütüncül Sağlık Çalışmalarının Tamam Olması İçin Manevi Ayağın Kurulmasında Manevi Destek Birimlerine Bakış

gibi temalar öne çıkmıştır. Türkiye’de sağlık değerinin inanç formlarından nasıl etkileşim içinde bulunduğuna dair değerli fotoğraflar çekmekle birlikte, ilahiyat alanında da tıbbı nebeviye bakışı açısından ilk nitel saha çalışması içermesi nedeniyle de yeni bilgiler içermektedir. Kapsamlı ve çok disiplinli çalışılmasından dolayı bu araştırma, meseleye bütüncül ve güncel bir bakış açısı kazandırmaya aday bir çalışmadır. 

Proje Yürütücüsü

Doç. Dr. Gülüşan Göcen

Yazarlar ve Proje Araştırmacıları

Doç. Dr. Gülüşan Göcen

Ahmet Celalettin Güneş

Beyza Yıldız

Fatma Betül Karabina

Gülşah Azra Arvas

İskender Cüre